Schrijf de ultieme conclusie voor je scriptie

De conclusie of discussie is het sluitstuk op je scriptie. In dit laatste hoofdstuk interpreteer je de resultaten en geeft je antwoord op jouw onderzoeksvragen. Soms is de conclusie onderdeel van (of wordt deze vooraf gegaan door) de discussie. Dit is met name het geval bij wetenschappelijke scripties. Bij hbo-scripties wordt het discussiegedeelte overgeslagen en wordt direct ter zake gekomen met het beantwoorden van de onderzoeksvragen. In dit artikel behandelen we de zaken die hoe dan ook aan bod moeten komen in de ultieme conclusie of discussie.

Discussie opbouwen

In een wetenschappelijke scriptie wordt de conclusie veelal vooraf gegaan aan een discussie. Vaak zie je ook dat de conclusie de laatste paragraaf van de discussie vormt. Bij hbo-scripties wordt dit onderdeel doorgaans achterwege gelaten, al worden de laatste jaren (wellicht als reactie op de ´InHolland affaire´) sommige onderdelen hiervan wel opgenomen. Hoe dan ook worden in de discussie de implicaties van de resultaten behandeld. Doorgaans komt dit neer op de volgende onderdelen, vaak vormgegeven in de vorm van verschillende paragrafen: (1) inleiding, (2) theoretische implicaties, (3) praktische implicaties, (4) beperkingen en aanbevelingen voor toekomstig onderzoek en (5) conclusies.

Inleiding

In een korte inleiding geef je in een paar zinnen een samenvatting van wat je gedaan hebt (methode) en wat je gevonden hebt (antwoord op de onderzoeksvraag). Dit hoeft geen apart subkopje te zijn, maar kan direct onder de titel ‘Discussie’.

Een voorbeeld: “Het doel van dit onderzoek was om te begrijpen hoe het sociale netwerk van kennisintensieve serviceorganisaties is opgebouwd. De resultaten laten aan de hand van drie case studies zien dat  kennisintensieve organisaties een breed netwerk van relatief losse contacten onderhouden om wendbaar te blijven en snel te kunnen anticiperen op de veranderende omgeving.”

Theoretische implicaties

Deze paragraaf is een uiteenzetting van de betekenis van de resultaten in het licht van voorgaande literatuur. Je beschrijft wat de verschillen en overeenkomsten zijn met eerdere studies en wat de toegevoegde waarde is van jouw onderzoek voor kennisontwikkeling. In hbo-scripties wordt deze paragraaf vaak overgeslagen, simpelweg omdat het bijdragen aan het ontwikkelen van wetenschappelijke of generaliseerbare kennis meestal geen doel is.

Een voorbeeldfragment: “Dit onderzoek heeft voorzien in de behoefte aan verdere theorie-ontwikkeling over de lerende organisaties door te laten zien hoe organisaties specifieke leerstrategieën toepassen door configuratie van hun sociale netwerk.”

Praktische implicaties

Onder deze paragraaf behandel je de betekenis van de resultaten voor de praktijk. Hierbij richt je je bijvoorbeeld op professionals, managers, organisaties, politiek of maatschappij in het algemeen. In feite beantwoord je de vraag ‘hoe kunnen de resultaten van mijn onderzoek van waarde zijn in de praktijk?’ Of: ‘hoe vertalen we de bevindingen naar praktijksituaties?’ Bij hbo-scripties wordt dit veelal weggelaten. In plaats hiervan wordt een aanvullend hoofdstuk met aanbevelingen en soms ook nog een implementatieplan toegevoegd.

Een voorbeeld: “Managers van kennisintensieve serviceorganisaties kunnen het lerend vermogen van hun organisatie door middel van netwerkconfiguratie versterken door dit te faciliteren met netwerkbijeenkomsten en dit te stimuleren in ontwikkelingsplannen en opleidingen van hun medewerkers.”

Beperkingen en aanbevelingen voor toekomstig onderzoek

Vervolgens geef je eerlijk en volledig inzicht in methodische beperkingen van jouw onderzoek. Welke onderdelen van je onderzoeksmethode hebben de betrouwbaarheid en validiteit van de resultaten mogelijk beïnvloed? Onderwerpen die hier langs komen zijn de representativiteit van de respondenten ten opzichte van de beoogde populatie, de mate waarin de resultaten op toeval gebaseerd zijn (betrouwbaarheid), bijvoorbeeld door de onderzoeker, het onderzoeksprotocol, de onderzoekscontext, de respondenten.

Een voorbeeldfragment: “Aangezien in dit onderzoek uitsluitend kleine organisaties waren geïncludeerd, zijn de resultaten mogelijk niet generaliseerbaar naar grote organisaties. Grote organisaties hebben vaak een andere organisatiestructuur en -cultuur waardoor zij op een andere manier leren en anticiperen op een veranderende omgeving.”

Vanuit deze beperkingen kun je aanbevelingen doen voor toekomstig onderzoek. Je doet dus een voorstel voor een onderzoeksopzet waarin (een deel van) de beperkingen uit jouw onderzoek niet voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door een bredere  of andere populatie te includeren. Ook kunnen de resultaten nieuwe vragen oproepen. Het advies kan dan zijn om diepgaand onderzoek te doen naar specifieke onderdelen of relaties.

Een voorbeeldfragment: “Case studies met een gelijksoortig ontwerp met als populatie grote organisaties zijn nodig om generaliseerbaarheid van de resultaten van dit onderzoek te toetsen.”

Conclusies trekken

De conclusie kan dus een apart hoofdstuk zijn of een korte paragraaf aan het eind van de discussie. In het laatste geval omschrijf je kort de bevindingen (als antwoord op de onderzoeksvraag), betekenis hiervan (wat het toevoegt aan bestaande kennis) en vervolgstappen. In het eerste geval beantwoord (het gaat dan waarschijnlijk om een hbo-scriptie) beschrijf je stap voor stap de deelvragen en ten slotte de hoofdvraag. Doe dit in een lopend verhaal (dus niet letterlijk de vraag en dan het antwoord) waarbij je telkens uitlegt hoe je tot deze conclusie bent gekomen. Wanneer je een hypothese hebt getoetst in plaats van een onderzoeksvraag, dan vertel je of de hypothese wordt aanvaard of verworpen. Hoe dan ook mag in een conclusie geen nieuwe informatie worden vermeld. Het gaat om het interpreteren van informatie die je eerder hebt genoemd in de resultaten, zonder deze letterlijk te herhalen. Overigens dien je hier altijd in de derde persoon te schrijven (dus niet in de ik-vorm). Je geeft geen voorbeelden en beperkt je tot alleen de informatie die noodzakelijk is om de onderzoeksvraag te beantwoorden.

Een voorbeeldfragment: “Dit onderzoek heeft bijgedragen aan theorie over de lerende organisatie door te laten zien hoe kennisintensieve serviceorganisaties hun sociale netwerk inzetten om te leren en te anticiperen op een veranderende omgeving.”

Succes!

Laat vragen of suggesties achter te laten in de comments!

Ook behoefte aan gerichte feedback en scriptietips?

De afstudeerconsultant biedt scriptiehulp voor jouw specifieke hulpvraag. Meld je hier aan voor een gratis en vrijblijvend oriëntatiegesprek.

Klik hier om je aan te melden voor een gratis en vrijblijvend oriëntatiegesprek >>>